Kategori: Genel

Abreaksiyon [boşalım – abreaction] ve katarsis [arınma – catharsis], Breuer tarafından ortaya atılmış ve Freud ile Breuer’in, psikanaliz öncesi dönemde histerik hastaları tedavi ederken kullandıkları terimlerdir. Bu terimler, travmatik bir anıya eşlik eden duygulanımın konuşma yoluyla boşaltılması sürecini tanımlamak için kullanılmıştır. Her ne kadar bu terimlerin önemi daha çok tarihsel bağlamda değerlendirilse de, duygulanımla yüklü…

Üçgenleme [triangulation], çocuğun, yaşamındaki gerçek kişilerle üçlü kişilerarası etkileşimler yaşaması ve buna karşılık gelen intrapsişik yapılar [intrapsychic structures] geliştirmesi sürecidir. Üçgenleme, gelişimsel olarak preödipal [preoedipal] ve ödipal [oedipal] dönemlere [phases] karşılık gelen erken ve geç biçimleriyle kavramsallaştırılabilir. Üçgenleme, çocuk anneye yönelik ikili bağlanmanın ötesine geçip bir “üçüncü [third]” ile -örneğin baba figürüyle- etkileşim kurmaya başladığında…

Direnç [resistance], hastanın psikanalitik sürecin ilerlemesine ve derinleşmesine yönelik bilinçdışı karşı koyuşudur. Bu karşı koyuş; zihinsel süreçler, fantaziler, anılar, karakter savunmaları ve davranışlar aracılığıyla ifade edilebilir. Direnç, hastanın tanıdık uzlaşmalardan vazgeçme ve duygusal olarak acı verici bir kendilik farkındalığıyla yüzleşme konusundaki bilinçdışı anksiyetesini yansıtır. Başlangıçta genellikle bilinçdışı olan bu direnç, bilinçli olarak fark edildikten sonra…

Psikanalizin genel psikolojiden ödünç aldığı bir terim olan duygudurum [mood], üzüntü ya da sevinç gibi tek bir baskın duygulanımın tüm kendilik durumuna [self state] yayıldığı ve belirli bir süre boyunca devam eden bir duygulanımsal deneyim türüdür. Bir duygudurum, şunlardan oluşan karmaşık bir zihinsel durumdur: duygusal tonun baskın bir renklendirmesi (duygulanımsal bileşen), duygusal tonla tutarlı biçimde…

Psikanaliz [psychoanalysis] Freud’a göre, bir zihin kuramı, araştırmacı bir yöntem, zihinsel bozuukluklar için bir tedavi biçimi. Tedavi yöntemi olarak, birçok yıl boyunca haftada birden çok seansı içerir. Psikanalizde hastayı anlamanın ve tedavi edici şekilde etkilemenin başlıca araçları olarak serbest çağrışım, bilinçdışı zihinsel işleyişe dair gçzlemler, aktarım ve karşı aktarımın incelenmesinden yararlanılır. TEMEL PSİKANALİZ SÖZLÜĞÜ Psikanaliz…

Histeri, çeşitli psikopatolojileri ya da karakter özelliklerinin bazı yönlerini ifade eder ve şunları kapsar: 1) Belirgin anatomik ya da fizyolojik bir patolojiyle ilişkilendirilemeyen, çeşitli ve sıklıkla değişken bedensel belirtilerle karakterize edilen bir sendromdur; bu belirtiler bilinçdışı çatışmanın sembolik ifadesini temsil eder. Örneğin, bir şeyi “görme”ye dair bir çatışma, körlük şeklinde dışa vurulabilir (konversiyon histerisi [conversion…

“Otoerotizm [autoeroticism]” terimi, başka bir kişinin müdahalesi olmaksızın cinsel doyum elde etmeye yönelik davranışları ifade eder (en belirgin örneği mastürbasyondur). Ancak bu terim, Freudyen psikoseksüellik anlayışı göz önünde bulundurulduğunda, genellikle daha geniş bir şekilde anlaşılır; zira Freud’a göre, birçok farklı bedensel haz, cinsel doyum değerini kazanabilir. Bu anlamda, genitallerin dahil olması zorunlu değildir. Bu anlayış…

Yorum[lama] [interpretation], analistin, hastanın bilinçdışı ruhsal yaşamına dair anlayışını, hastanın konuşmaları, düşünceleri, duygulanımları, fantezileri ve davranışlarında ifade bulan biçimiyle, ona sözel olarak iletmesidir. Bir yorum, hastanın bilinçli yaşantısının bazı yönleriyle, onun bilinçdışında tutmaya çalıştığı ruhsal deneyimleri bağlantıya geçirir; böylece bilinçdışı ruhsal yaşantıyı bilinçli kavrayışa açık hale getirir. Yorum, içgörüye [insight] yol açar. Yorumun açık bir…

ego ideal – ego ideali klasik psikoanalitik kurama göre kişinin olmak istediği, öykündüğü mükemmel. İdeal olarak görülen kimselere göre şekillenmiş olan bilinçli ya da bilinçsiz zihinsel imge, bireyin olmak istediği şeyin modeli. Özün (self) ulaşmak istediği standartları, bebeksi tümgüçlülük ve mükemmellik hayallerini, içselleştirilmiş ideal nesnelerin kalıntılarını, anne ve baba sevgisini sürdürmede gerekli olan özellikleri, onların…

Duygulanım [affect], psikanalizin genel psikolojiden ödünç aldığı bir terimdir ve şu unsurlardan oluşan karmaşık psikofizyolojik bir durumdur: 1) Duyguları içeren öznel bir yaşantı, 2) Buna eşlik eden düşünceler ve fanteziler, 3) Gözlemlenebilir, biyolojik olarak belirlenmiş bir fizyolojik tepki örüntüsü. Duygulanım ayrıca şunları da içerir: 4) Davranışsal bir yanıt ya da duygusal ifade, 5) Bir zihinsel…